Minder alcohol is de trend. Steeds meer mensen zijn bewust van de schadelijke werking van alcohol, alcoholvrije drank is de laatste jaren populairder geworden en elke januari hoor je mensen praten over ‘Dry January’; een maand geen alcohol drinken. Volgens Jeroen Jansen, hoogleraar KNO, moet alcohol het nieuwe roken worden; de consumptie ervan is een belangrijke oorzaak van kanker en een maatschappelijk probleem. Een vrijdagmiddagborrel is geen borrel zonder alcohol en wanneer je lekker uit eten gaat hoort daar een wijnarrangement bij. Het zit geworteld in onze cultuur en niet meedoen wordt al snel als “ongezellig” gezien. Toch zou het beter zijn als we het minder of helemaal niet meer drinken.

Alcohol vergroot de kans op ziektes

Alcohol is onderdeel van de samenleving; je koopt het zonder problemen bij elke supermarkt, restaurant en nachtwinkel om de hoek. Maar we lijken soms wel te vergeten dat drinken ook risico’s met zich meebrengt. Om te begrijpen waarom minder drinken goed voor je is, is het dus goed om stil te staan bij die risico’s:

• Alcohol valt in de top drie kankerverwekkende voedingsmiddelen. Bij de afbraak van alcohol komt aceetaldehyde vrij. Deze stof veroorzaakt een giftige reactie in het lichaam. Uit onderzoek is gebleken dat aceetaldehyde een grote rol speelt bij het ontstaan van kanker. Ook blijkt hoe meer alcohol, hoe hoger het risico op kanker. Het voedingscentrum adviseert om maximaal 1 glas per dag te drinken om de kans op ziektes te verkleinen. Echter kan 1 glas per dag de kans op borstkanker wel al verhogen (voor jonge vrouwen is het risico nog hoger), dus niet drinken is altijd nog beter dan een beetje.
• Vanaf 1,5 glas per dag neemt het risico op een beroerte toe.
• Het risico op leveraandoeningen wordt hoger wanneer je langere tijd te veel alcohol drinkt.
• Langdurig drinken vergroot de kans op suikerziekte.
• Alcohol kan invloed hebben op je hersenen en zenuwstelsel. Eventuele nare gevolgen hiervan zijn depressieve klachten, angsten en slaapproblemen.

Wat zijn de voordelen?

Nu we weten wat de risico’s zijn, wat zijn dan de voordelen? Minder of geen alcohol drinken heeft vele positieve gevolgen! Je bewust zijn van deze voordelen kan je helpen gemotiveerd te worden om te minderen of stoppen, dus hier zijn een aantal op een rijtje:

• Je bent gezonder. Dit kan zich uiten in een betere conditie, je energieker voelen en een beter geheugen hebben. 
• Door alcohol val je lekker makkelijk in slaap (denk aan het slaapmutsje), maar je slaap is onrustig en minder diep. Minder alcohol kan zorgen voor een betere slaapkwaliteit, waardoor je frisser en uitgerust opstaat (en zonder verschrikkelijke kater).
• Je krijgt minder calorieën binnen. Alcohol is wat dat betreft een dikmaker, een glas bevat vaak tussen de 80-100 calorieën.
• Het is beter voor je huid. Alcohol zorgt namelijk voor uitdroging en dat is slecht voor je huid. Minder drinken kan ervoor zorgen dat je huid er fris en gehydrateerd uit blijft zien.
  

Drink met mate

Het is dus wel duidelijk dat er genoeg redenen zijn om minder of geen alcohol te drinken, maar het kan best een grote stap zijn om in één keer helemaal te stoppen! Hieronder zijn een aantal tips die je kan proberen:

• Experimenteer met alcoholvrije drankjes, probeer misschien eens een mocktail?
• Avondje op stap? Wissel alcohol af met water of andere drankjes
• Haal geen drank in huis, dan is de verleiding om te drinken ook kleiner.

Tot slot, alcohol lijkt soms de standaard te zijn, maar weet dat dit steeds minder wordt! Als je graag wilt minderen of stoppen, is het goed je bewust te worden van de effecten. Je kunt je gewoonten dan misschien wel veranderen, en af en toe een glas weigeren. Merk je dat je afhankelijk bent van alcohol, dan kun je hier altijd professionele hulp voor inschakelen. Ga naar je huisarts of klik hier voor meer informatie over hulp via Niceday.

Alcohol hoort bij ons en wij horen bij alcohol. Het is overal; het wordt gepromoot op televisie, social media je vindt het terug in publieke ruimtes en op de werkvloer (is het al tijd voor de vrij-mi-bo?). Omdat alcohol in onze cultuur verweven is, zou je bijna de negatieve effecten op lichaam en geest vergeten. Af en toe een drankje is misschien niet erg, maar wie kent die vreselijke ochtenden niet waarbij we zweren nooit meer te drinken. Het is goed om je bewust te zijn van de nadelen van alcohol en hieronder lees je wat die zijn. 

Nadelen voor je lichaam

Na 1 à 2 glazen alcohol werken je hersenen al minder goed dan normaal, vandaar dat je bijvoorbeeld beter helemaal niets kan drinken als je nog moet autorijden. Daarbij zorgt alcohol ervoor dat de remmingen in je hersenen minder worden. Je merkt dit effect al na een paar glazen; dit maakt je misschien net wat zelfverzekerder op een avond uit. Op de lange termijn kan overmatig alcoholgebruik ernstige schade veroorzaken, zoals geheugenverlies, ook wel bekend als het Korsakov syndroom.

Alcohol heeft ook een nadelig effect op je lever. Je lever reinigt als het ware je lichaam, het filtert giftige stoffen (onder andere alcohol). Het werkt hard om de alcohol af te breken. Er ontstaan problemen als je veel meer drinkt dan dat je lever kan afbreken; je lever kan dan permanent beschadigd raken en in het ergste geval stopt de lever met functioneren.   

Als je veel drinkt kun je last krijgen van maagproblemen. Bij overmatig drinken kan de alcohol beschadigingen aan de maagwand veroorzaken, waardoor er in het ergste geval maagzweren en/of maagbloedingen kunnen ontstaan. 

Bij meer dan 1 glas per dag begint alcohol een negatieve invloed te krijgen op het hart. Alcohol vergroot de kans is op hartritmestoornissen en een hoge bloeddruk.

Nadelen voor je mentale gezondheid

Na een zware en stressvolle werkdag even een flesje opentrekken; je herkent het misschien wel. Alcohol is voor de meesten een manier om te ontspannen en om tot rust te komen, maar naast het effect op je fysieke gezondheid heeft alcohol ook een grote invloed op je mentale gezondheid. We realiseren ons vaak niet dat de effecten van alcohol en katers (nog meer) angst opwekken en stress vergroten. Op het moment dat de alcohol in je lichaam afneemt, schiet je lichaam in de ontwennings modus. Hierbij komen lichamelijke symptomen kijken als een verhoogde hartslag, hartkloppingen en trillen. Het mogelijke gevolg hiervan? Een toename van angstgevoelens. Een reactie kan zijn dat je besluit weer te gaan drinken om van de ontwenningsverschijnselen af te komen; je komt in de vicieuze cirkel van angst en alcohol drinken terecht.

Alcohol werkt ontremmend, je uit zowel negatieve als positieve gevoelens sneller en heftiger. Op het moment dat er alcohol in het spel is, neemt de kans op verbale en/of fysieke agressie toe. Het is dus verstandig om je bewust te zijn van je eigen persoonlijkheid; iemand die van nature een kort lontje heeft zal merken dat deze eigenschap wordt versterkt op het moment dat je alcohol drinkt. 

Alcohol en slaap

Alcohol heeft invloed op de duur, kwaliteit en diepte van je slaap. Je slaapt vaak korter en minder diep, wat maakt dat je zowel geestelijk als lichamelijk minder goed kan herstellen. Omdat je niet goed hersteld bent kan je last hebben van lichamelijke klachten als vermoeidheid, buikpijn en hoofdpijn. Vaak gaat slecht slapen gepaard met mentale klachten zoals somberheid, prikkelbaarheid en vergeetachtigheid. Daarnaast is de combinatie van slecht slapen met het hebben van een kater niet zo’n hele fijne… herkenbaar? 

Wees je bewust

Natuurlijk is het doel van dit artikel niet om je bang te maken, maar om je te herinneren aan de keerzijden van alcohol. Een drankje moet zeker kunnen, zolang het maar met mate is! Steeds meer mensen proberen minder te drinken, en het drinken van alcohol wordt steeds minder de standaard. Volgens de Gezondheidsraad heeft alcohol voor volwassenen weinig risico’s bij maximaal 1 glas per dag.  Merk je dat jij en/of je omgeving last hebben van jouw drankgebruik? Twijfel dan niet om contact op te nemen met je huisarts.

Iedereen heeft zich er vast wel eens schuldig aan gemaakt; iets gebruiken of innemen voor een ander doel dan waar het eigenlijk voor bestemd is. Een slaapmutsje omdat je minder goed in slaap valt? Of die ene medicatie die je helpt nét wat langer te studeren voor je examen? Hieronder leg ik je uit waarom we dat doen en wat de verschillen zijn per middel.

Zelfmedicatie

Of het nu pijnverlichting, stressvermindering of tegen de verveling is, we gebruiken middelen vaak voor een snel en makkelijk resultaat. Edward J. Khantzian heeft dit fenomeen jarenlang onderzocht en noemt dit de Self-Medication Hypothesis. Hierin staan twee elementen centraal: het gebruik van een middel verlicht psychologisch lijden en er is een zekere mate van voorkeur voor een specifiek middel. Hij stelt dus dat mensen bewust een bepaald middel kiezen om specifieke mentale klachten te verminderen. Dat kan bijvoorbeeld spanning of somberheid zijn, maar ook verveling of weinig zelfvertrouwen.

Welk middel waarvoor?

Omdat elk middel een ander effect heeft, hebben mensen die aan zelfmedicatie doen verschillende voorkeuren voor hun gewenste resultaat. Hier kun je de verschillen tussen de middelen lezen:

• Opiaten (bijv. morfine) hebben een kalmerend en remmend effect. Het vermindert intense boze en agressieve gevoelens en remt het interne chaotische effect van woede. Hierdoor zul je je minder snel afreageren op je omgeving, waardoor bijvoorbeeld sociale relaties niet beschadigd raken.

• Depressiva (bijv. alcohol of GHB) hebben een effect op gevoelens van isolatie, leegte en spanning. Ze maskeren angsten en zijn hierdoor een soort ‘ego-boosters’. Alhoewel ze totaal niet werken als antidepressiva op de lange termijn, geven ze op de korte termijn een gevoel van verlichting.

• Stimulanten (bijv. cocaïne) fungeren als versterkers. Het verhoogt al aanwezige energie of helpt juist bij mensen die zich moe of verveeld voelen. Voor mensen met ADHD(-trekken) werkt het juist andersom en gaat het hyperactiviteit, emotionele instabiliteit en het gebrek aan concentratie tegen. Het werkt dan als het ware als een soort Ritalin.
• Marijuana is een lastig onder te brengen drug vanwege de variatie aan effecten. Het kan als depressiva werken om een ontspannen gevoel op te wekken of makkelijker te slapen, maar het kan ook juist als stimulant werken om verveling tegen te gaan of de stemming te verbeteren.

Verantwoord gebruik

Uiteindelijk gaat het er niet om of zelfmedicatie goed of slecht is, maar wanneer het goed of slecht is. Wanneer je in staat bent om middelen op een verantwoorde manier te gebruiken, is het helemaal niet zo erg om een keertje een jointje te roken om wat te ontspannen of wat alcohol te drinken om wat ongeremder te zijn. Maar wanneer je de neiging hebt om automatisch naar een middel te grijpen of het dusdanig vaak doet dat je er lichamelijke en/of mentale klachten aan over kunt houden, zul je je moeten afvragen of het gebruik niet de vorm van een verslaving heeft aangenomen. Onthoud: wanneer een middel een permanente vervanger is geworden van iets anders, is dat nooit gezond!

Wanneer drink je te veel alcohol en wat voor een effect heeft op je?  En als je dan te veel drinkt, hoe verminder je? Want is alcohol echt zo schadelijk? Hieronder wat basiskennis over alcohol.   

Volgens het Trimbos drinkt iemand overmatig bij meer dan 21 glazen per week voor mannen en meer dan 14 glazen per week voor vrouwen. Toch is het niet zo eenvoudig, het moment waarop het te veel wordt is voor ieder persoon verschillend.  Je zou ook kunnen zeggen dat wanneer je last krijgt van het drinken van alcohol, je in jouw geval overmatig drinkt. Denk bijvoorbeeld aan slecht slapen na alcoholinname, vaak last hebt van hoofdpijn of wanneer je dingen begint te vergeten. Het beste is natuurlijk om helemaal geen alcohol te drinken. 

Somber of angstig? Dit doet alcohol met je klachten

Alcoholproblematiek gaat vaak gepaard met psychische stoornissen. Vaak drinken mensen juist alcohol omdat ze somber of angstig zijn. Alcohol zorgt er voor dat iemand somberder wordt, iemand zich angstiger voelt en meer gespannen wordt. Dit gebeurt echter niet direct, want zoals je misschien weet voelt het op de dag zelf vaak goed. Je voelt je moediger en energieker bijvoorbeeld. De dagen na het alcoholgebruik voel je pas het negatieve effect. Wanneer  je in behandeling gaat voor je klachten en de behandeling start wordt er ook meestal van je vereist dat je (tijdelijk) stopt met alcoholgebruik. Hierdoor kom je erachter welke klachten ontstaan door alcoholgebruik en welke door andere factoren. Daarnaast is de kans groter dat klachten sneller verminderen en je dus meer profiteert van je behandeling. 

Zo verwerkt je lichaam alcohol

Van alcohol kom je aan. Alcoholische dranken bevatten namelijk vaak veel calorieën! Om een voorbeeld te geven zit je bij vijf glazen bier aan het gemiddeld aantal calorieën van een avondmaaltijd. Daarbij komt ook nog eens dat wanneer je alcohol drinkt je lichaam eerst de alcohol gaat verwerken. Hierdoor is er minder tijd voor het verbranden van bijvoorbeeld suikers en koolhydraten. Door alcoholgebruik gaat zelfs je vetverbranding omlaag. Stel, je geniet lekker van een kaasplankje met een glas wijn, dan komt het kaasplankje dus dubbel zo hard aan. Zonder wijn begint je lichaam namelijk veel eerder met het verbranden van de suikers en koolhydraten in de kaas. 

Je lever doet ongeveer 1,5 uur over het verwerken van één standaard glas alcohol. Dit betekent dat als je op een avond acht glazen alcohol hebt gedronken je lichaam er twaalf uur over doet om dit te verwerken. De kans is groot dat je de ochtend daarna nog dusdanig onder invloed bent dat je geen auto mag rijden. 

Veel mensen gebruiken alcohol om beter te kunnen slapen. Maar, niets minder is waar! Alcohol zorgt dat je snel in slaap valt, maar ook dat de je veel minder herstelt tijdens je slaap. Je zult dus uitgeruster wakker worden zonder alcoholgebruik, ondanks dat het langer duurt tot je in slaap valt. 

Alcohol werkt ook nog eens verdovend. Het schakelt eigenlijk langzaam je lichaamsfuncties uit. Uiteindelijk zal dit zorgen voor het dalen van je hartslag en ademhaling met kans op bewusteloosheid of het stoppen van de ademhaling en hartslag. Elk jaar sterven 2,8 miljoen wereldburgers aan de gevolgen van schadelijk alcoholgebruik (Kypri & McCambridge, 2018).

Hoe schadelijk is alcohol?

Alcohol kan zorgen voor leververvetting en uiteindelijk het vormen van littekenweefsel op de lever, waardoor deze niet meer goed functioneert. Ook zorgt het voor beschadiging van de hersenen. Bij dagelijks drinken van zes glazen alcohol is het verlies aan hersenweefsel al duidelijk te zien. Alcoholgebruik zorgt voor een grotere kans op onder andere hersenbloedingen, hartproblemen, borst-, keel-, mondholte-, slokdarm- en leverkanker, nierfalen, maagzweren, suikerziekte, alzheimer en infectieziekten. 

Als je regelmatig alcohol drinkt is er een grote kans dat je een tekort krijgt aan vitamine B1. Er wordt dan ook sterk aangeraden deze vitamine aan te vullen met vitamine B1 of B-complex pillen (hoge dosering). Deze kun je gewoon kopen bij de drogist! Gevolgen van dit vitamine tekort zijn bijvoorbeeld somberheidsklachten, prikkelbaarheid, weinig energie, concentratieproblemen, prikkeling in handen en voeten, slecht slapen en uiteindelijk de ziekte van Korsakov.

Hoe ga je om met alcoholgebruik? 

 Alcohol lijkt een zeer geaccepteerd middel in onze maatschappij, waar blijkbaar veel negatieve kanten aan zitten. Het wekt de indruk dat sommige mensen deze kanten liever niet willen zien. Toch lijkt het erop dat mensen steeds bewuster worden van de schadelijke effecten van alcohol. Steeds meer mensen nemen een “alcoholvrije maand” of stappen over op alcoholvrij bier of wijn en merken dat ze zich daar veel beter bij voelen. Probeer het eens uit en kijk wat het met jou doet! Lukt het je zelf niet om je alcoholgebruik te minderen of te stoppen? Er is genoeg hulp beschikbaar en je bent écht niet de enige die daar hulp bij nodig heeft.

Mensen zijn zich steeds bewuster van het feit dat het belangrijk is om gezond te leven met voldoende beweging en een gevarieerd dieet. Volgens cijfers van het het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) doen we dit ook. De laatste jaren is zowel het percentage rokers als het percentage mensen dat onvoldoende beweegt gedaald. Daarnaast zijn de laatste foodtrends vooral gericht op gezonde voeding. ‘s Avonds zit echter wel een groot deel van de mensen aan de wijn of het bier. Eigenlijk is dat best vreemd, want na het stoppen met roken, heeft het stoppen of minderen van alcohol de grootste positieve invloed op jouw gezondheid. Toch lijkt er wel een omkeer aan te komen. ‘Dry January’ (in de maand geen januari geen alcohol drinken) is steeds populairder aan het worden. We geven je een overzicht met de belangrijkste gezondheidsvoordelen van het stoppen of minderen met alcohol. 

Je valt af: Het aantal calorieën uit snoep en snacks omlaag brengen is al iets wat veel mensen doen. Mensen zijn geneigd om hier minder op te letten als het om alcohol gaat, terwijl de meeste alcoholische dranken behoorlijk wat calorieën bevatten. Bereken is voor jezelf via deze link wat jij binnenkrijgt aan extra calorieën door het drinken van alcohol.

Minder ziektes: Alcohol is gelinkt aan gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziektes, kanker, diabetes en alvleesklierziektes. Alcohol is misschien nog wel het slechtst voor je lever omdat dit orgaan verantwoordelijk is voor de afbraak van alcohol. Hoe meer je drinkt, hoe slechter dit is voor het lichaam. Gelukkig verbeteren de leverfuncties snel als je stopt met het drinken van alcohol. Als de lever geen alcohol meer hoeft af te breken, is het beter in staat om andere gifstoffen te filteren, wat bijdraagt aan een betere gezondheid.

Je slaapt beter: Met een drankje op vallen veel mensen makkelijker in slaap, vandaar de naam slaapmutsje. Dit komt doordat alcohol een depressant is. Simpel gezegd zorgt een depressant ervoor dat er minder hersensignalen worden verzonden in bepaalde breingebieden. Dit zorgt voor een verdovend effect. Door dit verdovende effect van alcohol val je sneller en dieper in slaap. Klinkt goed zou je zeggen! Het probleem is echter dat dit de natuurlijke slaapcyclus verstoort, wat uiteindelijk betekent dat je lichamelijk en mentaal minder goed herstelt.

Je hebt meer energie: Ten eerste omdat je weer beter slaapt nu de natuurlijke slaapcyclus niet wordt verstoord. Daarnaast heeft alcohol invloed op het hormoonsysteem. Omdat alcohol een gifstof is maakt het cellen in het lichaam kapot. Dit zorgt voor de vrijlating van cortisol (stresshormoon), wat op zijn beurt zorgt voor de onderdrukking van testosteron. Testosteron heeft invloed op je energieniveau, je libido en spiergroei. Stoppen of minderen zal verbeteringen brengen op al deze gebieden.

Je ziet er beter uit: Naast de voordelen die minder alcohol brengt op het gebied van gewicht en spiergroei, is minder alcohol ook erg goed voor de huid. Alcohol droogt namelijk de huid uit en vernauwd de bloedvaten (vandaar de rode wangen).

Helemaal stoppen met alcohol is misschien niet voor iedereen weggelegd. Het is echter wel goed om je bewuster te zijn van de gevolgen van alcohol. Mede omdat het zo maatschappelijk geaccepteerd is en niet drinken toch best lastig is, met name in een sociale setting.